Uzun zamandır gündemimde olup ancak 2 buçuk ay sonunda bitirebildiğim işlemi burada paylaşmak isterim. İnternette çözüm arayanlar için kılavuz olmasını ümit ederim. Zira ben pek bir kaynak bulamadım. Kolay kolay değişecek bir parça da değil, aracım 300.000 km'ye merdiven dayadığı için normal karşıladım.
Bu kılavuzun oluşmasının temel sebebi, yetkili servisin bu parçanın değişimi için tüm göğsün sökülmesi gerektiğini belirtmesi ve geriye topladıktan sonra oluşabilecek trim seslerine veya after market teybin çerçevesinde veya kendisinde oluşabilecek herhangi bir hasara hiçbir şekilde garanti vermemesiydi. Sanayide ise bu işle uğraşacak usta çok zor bulunuyor. Ben de ön göğsü komple sökmeden bu parçayı değiştirmenin yollarını aramaya giriştim.
Aracım 2010 model GE kasa kodlu 2. nesil Honda Jazz 1.4 Fun (TR'deki dolu paket). Araçta otomatik klima bulunuyor. Haliyle havalandırma yönlendirmesini yapan klapelerin hareketi için bir elektrik motoru gerekiyor. Aracı aldığımdan beri ısıtma/soğutma performansından pek memnun değildim. Başka Jazz ile karşılaştırma yaparak arıza tespitini yaptım, bir oto elektrikçi vasıtası ile de kaynağın tespiti yapıldı. Sorun bu klapeleri yönlendiren motordaydı.
Öncelikle parça tedariği hakkında bilgi vereyim. Araç, TR'deki imajı ve kullanıcı kitlesi nedeniyle fazla perte çıkmaya meyilli bir model değil. Bu nedenle bu tarz parçaların çıkmasını bulmak imkansıza yakın. Kolay bozulan bir parça da değil. Yine kullanıcı kitlesi nedeniyle ülkemizde Jazz'lar fazla km yapmıyor. Bu durum da yan sanayi parça ihtimalini ortadan kaldırıyor. Tek çare yetkili servislerin yedek parça birimlerine başvurarak sipariş verip parçanın gelmesini beklemek. Çünkü yukarıdaki sebeplerden ötürü hiçbir servis bu tarz bir parçayı stoklarında tutmuyor.
Parça kodu 79140-TF0-G41 . Denso üretimi. Parçanın kendisi de aşağıdaki gibidir.
Parça, torpido kapağı kenarlarından sıkılıp aşağı indirildiğinde polen filtresinin yanında rahatlıkla görülebiliyor. Torpidonun altında ayak bölgesine kadar uzanan plastik parçayı çalışmaya başlamadan önce sökmenizi öneririm çünkü torpido bu şekilde açıkken o parçayı kastırıyor.
İnternette aşağıdaki gibi bir şema buldum. Bizim assolistimiz şemadaki 12 no'lu parça.
Parçayı sökmeye başlamadan önce yeni parça hangi konumda gelmiş ona bir bakmak gerekiyor. Aracın üzerindeki parçadan gözlemleme yaparak hangi konumda olduğunu tespit etmek faydalı olacaktır. Tüm parçalar aynı şekilde mi geliyor bilmiyorum ama bana gelen parça göğüsün ortasından karşıya üfleme pozisyonunda gelmişti. Çalışmaya başlamadan önce yarım yamalak çalışan motoru destekleyerek o konuma getirmeyi başardım ve kontağı havalandırma o konumdayken kapattım. Bu arada bu konum, sökme işlemi için de en uygun konum çünkü beyaz kılavuz parça en geriye gitmiş oluyor. Bu konumu ayarladıktan sonra üzerindeki yeşil soketi sol tarafındaki tırnağından sıkarak çekip çıkarın. Ayrıca polen filtresini de çıkarmanızı öneririm çünkü çalışırken hiç farketmeden filtre kapağının tırnağı elinizi kesiyor. Ben acı şekilde deneyimledim, geç uyguladım. Siz en başta çıkarın.
Parçada kullanılan tüm vidaların baş kısmının dışı 7mm cıvata ve ortasında yıldız vida olacak şekilde tasarlanmış. Parçanın 3 adet ayağı var. En kolay ulaşılabilen ön taraftaki ayakta 1 adet vida, 1 adet de plastik kılavuz pim için olmak üzere iki delik var. Üst tarafta spiral şaft vb. bir şekilde erişilebilen ayakta 1 adet vida deliği var. Hafif aşağıda ve en arkada ulaşılmaz kısımda kalan ayakta ise 2 adet vida deliği var.
İlk iki ayaktaki vidalar bir şekilde sökülebiliyor. Ön taraftaki ulaşması en kolayı, 7mm lokma veya yıldız tornavida ucu ile cırcır anahtarla sökülebiliyor.
Yukarıdakine de spiral şaftla erişmek mümkün.
Sıra en arkadakine geldiğinde ise işler çirkinleşiyor. Çünkü görmesi bile çok zor ve çalışma alanı çok çok dar. Bu ayaktaki çalışmaya başlamadan önce motorun yeşil soketiyle aynı demetten çıkan beyaz soketi de çıkarmanız gerekiyor. (Kendisi sıcaklık ayar soketi). Bir tanesini ucunda yıldız tornavida takılı küçük parmak boy bir cırcır ile sökebilirsiniz.
Sıkıntılı ayak aşağıdaki gibi gözüküyor.
İlk vidayı sökebilmek için parmak boyutunda incecik bir cırcır kullandım. Bu cırcırla da her hamlede 1-2 diş attıracak kadar çevirebildim. Herhangi bir spiral veya daha kalın bir cırcırı kullanmanın imkanı yok. Bu nedenle bu vidayı aynı hareketi tekrarlayarak sökmek 1 saate yakın sürebilir. Belki uzun saplı iki ağızlı bir anahtar ile (7) bu çalışma daha rahat yapılabilir. Bende yoktu.
Vidalardan ilkini söktükten sonra parça elinize gelmediğinde anlayabiliyorsunuz ikinci vidanın var olduğunu. :'D İkinci vidayı sökmeye başlamadan önce motoru klapelerden kurtarıp hafif yukarı alırsanız daha iyi olacaktır. Kısa vida uçlu cırcırla ikinci vidayı sökmeniz mümkün olmayacaktır, bölge çok dar ve şu an hatırlayamadığım bazı parçalar engel olacaktır. Bu nedenle matkaplarda ve akülü vidalamalarda kullanılan uzun uçlu yıldızı takarak ucunu uzattım ve cırcırı engellerden kurtardım. Kurtarmasına kurtardım da öyle çok da rahatladığını düşünmeyin, diğer vidadakinden daha da dar bir alan vardı. Sadece vidayı çevirmek mümkün hale geldi diyebilirim. Bunu sökmek diğer vidadan daha uzun sürebilir, minicik bir hareketi tekrarlayarak 1 saati geçebilir. Bu noktada küçük bir hatırlatma yapayım: Vidayı gevşetmeye başladığınızda motor aşağı doğru inip işinizi zorlaştıracaktım. Ben kargaburun sapını takıp polen filtresinin yukarısını destek olarak kullanarak motoru yukarı sabitleyebildim, siz de bir şekilde yukarıya sabitlemeye bakın, bu kadar dar alanda bir de elinize düşüp durursa vidanın üzerinde durmanızı imkansızlaştırır.
Sökebildiyseniz tebrikler, sıra yenisinin montajına geldi.
Söküldüğünde motorun üstündeki beyaz plastik parçada, klapelerin üzerlerindeki pimlerin geçtiği olukların içerisinde vazelin kıvamında beyaz gres gibi bir yağın sürülmüş olduğunu fark edeceksiniz. Fakat yeni parçanın üzerinde bununla ilgili herhangi bir ön hazırlık yok, yeni parça tertemiz plastik olarak geliyor. Bildiğimiz gresi plastik aksamlarda kullanmak içime sinmedi. Uzun vadede plastik parçaları kimyasal olarak aşındırabilir diye düşündüm. Araştırdığımda silikonlu gres gibi bazı yağlayıcıların plastik parçalar için kullanılabileceğini öğrendim. Fakat sanayide bulabildiklerim hep kiloluk ürünlerdi ve haliyle binlerce kullanıma uygun olup fahiş fiyatlı kalıyordu. Frencimin de tavsiyesiyle aşağıdaki Bosch Superfit fren yağlayıcı ürünü aldım. Görsel olarak beyaz değil sarı renkli fakat kıvam olarak ve parmaklar üzerinde sürtüldüğünde verdiği sonuçlar açısından fabrikasyon yağ ile benzerlik taşıyordu. Yanılıp yanılmadığımı uzun vadedeki sonuçlar gösterecektir. Aldığım yağı klapelerin geçeceği olukların içine boydan boya sıktım. Böyle bir uygulamanın biraz fazla kaçacağının farkındaydım, montaj ve ilk kullanımdan sonra taşmalar olacağını biliyordum ama sorun etmedim, eksik olmasından iyidir dedim. Aşağıda aldığım ürünün ve alternatif olarak alınabileceğini düşündüğüm LiquiMoly'nin bir ürününün fotoğrafını bıraktım.
Parçanın montajını yaparken önce klapeleri kılavuz kanallarına yerleştirip sonradan yanında plastik pim bulunan en yakın ayaktaki vidayı takarak konum olarak yerini belirledim. Daha sonra nispeten erişilebilir olan ikinci ayaktaki vidayı elle yerine takıp bu sefer spiral değil uzun cırcır ve 7mm lokma ile sabitledim. Devamında en başta sökmüş olduğum iki fişi yerlerine taktım.
Pekiyi 3. ayak ne olacaktı ? Motor sabitlendi, klapeler sağlıklı çalışıyor, fakat üçüncü ayak basmadığı için beyaz plastik kılavuz yuvarlak ile klapeler arasında hafif bir boşluk oluşuyor. Orta ve uzun vadede sürekli sarsılan araçta burası sorun haline gelecekti.
Bu noktada arkadaşım bir tavsiyede bulundu. Bu kadar dar alanı avantaja çevirerek, motorun üzerine bir şekilde baskı uygulanırsa bu boşluğun alınarak sağlıklı çalışmasının sağlanabileceğini söyledi. Benim de aklıma yattı.
Önce ilgili alanın ölçümünü yaptım. 2,5 cm'den biraz daha dardı. Kumpasım olmadığı için şerit metreyle ilkel şekilde kabaca ölçüm yapabildim.
Hemen evde parça arayışına giriştim.
İlk hedefim strafordu (beyaz kar tanesi gibi köpüklü olanlardan değil, yalıtımda ve maket vb. işlemlerde kullanılanlardan). Hem gerekli olan ebatlara göre işlemesi kolay, hem de sıcaklardan hemen etkilenmezdi. İlk etapta bulamadım fakat aşağıdaki gibi plastik bir parçaya gözüm ilişti. Çıkan motordan ihtiyacım olan yaklaşık büyüklüğü değerlendirerek plastik parçayı kestim. İlk başta kalınlığı fazla geldi. Daha sonra yaklaşık olarak işaretli yerlerden kesim yaptım. Bu sırada polen filtre kutusunun kenarlarında plastiğin dayanımını arttırmak için yapılan dikey profilleri ve bitiş noktasındaki çıkıntıyı kullanarak bu parçayı yapıştırmadan geçmeli şekilde monte edebileceğimi farkettim.
Kesim sonrası ilk denememde tam da düşündüğüm gibi parça yerine kusursuz oturdu. Fakat tam monte edilmemiş ayağın çıktığı tarafa hala tam olarak basmıyordu. Onun için de çıkan parçalardan ince uzun sakızlar gibi bir parça kestim ve kenarına sıkıştırma yapabilmesi için ince kauçuk bir parça koydum. Daha sonra Büyük parçayı ikinci küçük parçayı ileride herhangi bir trim sesi yapmaması ve değdikleri parçaları aşındırmaması için bez bant ile sardım. Küçük parça da aşağı kısmından bir bölge tarafından destekleniyordu, bu nedenle herhangi bir yapıştırma vb. bir işleme gerek görmedim.
Bu arada bu sıkıştırma konusu yanlış anlaşılmasın, kesinlikle güç uygulayacak, herhangi bir parçanın formunu değiştirecek veya klapelerin çalışmasını zorlaştıracak düzeyde değil. Buna çok dikkat etmek gerekir.
Şu ana kadar yapılan işlem çok başarılı gibi gözüküyor. Eğer ilerleyen zamanlarda uygulama kararları konusunda bir hata yaptıysam ve yapılan bu işlemlerden kaynaklı bir sorun yaşanırsa yine burada belirtirim.
